HƯỚNG DẪN TỪ A-Z CHO NGƯỜI MỚI BẮT ĐẦU CHƠI THỦY SINH

HƯỚNG DẪN TỪ A-Z CHO NGƯỜI MỚI BẮT ĐẦU CHƠI THỦY SINH

Nhiều bạn muốn set 1 cái hồ thủy sinh nho nhỏ nhưng thật sự không biết nên bắt đầu từ đâu. Bài viết này Phạm Gia Aqua  xin chia sẻ cho các bạn mới chơi, hy vọng các bạn sẽ thành công với thú vui tao nhã này.​

Hồ thủy sinh có nhiều loại, nhiều phong cách và cách chơi. Khi có đam mê các bạn sẽ tìm hiểu dần dần. Nên nhớ là mình set hồ cho chính mình ngắm hằng ngày nên mình thấy đẹp là quan trọng nhất. Thêm nữa là cái sự hoàn hảo nó luôn hiện diện, ngay cả trong những hồ đầu tay các bạn làm, đừng cố tìm kiếm sự hoàn hảo ở những nơi xa vời

1. Đầu tiên bạn phải biết được mình thích hồ thủy sinh phong cách gì?

- Như mình đã nói, hồ thủy sinh rất đa dạng, bạn suy nghĩ và lên google tìm hình hồ đẹp xem mình thích làm 1 hồ như thế nào. Một số bạn thích hồ bonsai đơn, một số bạn thích chơi bucep, chơi rêu, ráy, dưỡng xỉ hoặc phong cách thác…
- Khi nhắm được mục tiêu này bạn sẽ dễ dàng biết mình phải làm gì và qua bước 2.

2. Bắt đầu tìm mua hay tự dán hồ kính

Kích thước bể thủy sinh còn phụ thuộc vào sở thích, kinh phí bạn định đầu tư…
- Bể rộng ra sao (nên chọn nơi để bể có nhiều người quan sát, chiêm ngưỡng, chổ chính bạn thấy và chăm sóc hằng ngày, nếu nhà có trẻ em thì cũng nên suy xét kĩ, không nên để bể ở những nơi có nhiều ánh sáng trực tiếp để tránh bị rêu hại phát sinh.
- Một số bạn chơi phong thủy, họ quan tâm đến size bể
- Các bạn nên dán decal đen hoặc trắng ở mặt sau hồ để tạo chiều sâu, nhưng 1 số trường hợp muốn cho mọi người xem hết 4 mặt hồ thì không cần dán.
Một số gợi ý về kích cỡ bể thủy sinh:
Bể chơi thủy sinh thường không có kiềng, không có thủy mài, được mài cạnh bằng vi tính, dán dấu keo rất thẫm mĩ. Nó giống như 1 khối nước nằm giữa nhà, những size thông dụng:

- Bể  cubic 40 (dài 40cm, rộng 40cm, cao 40cm): tổng quan đẹp, dễ chơi. Có thể dán bằng kính 5 li hay 8 li, nếu chơi nhiều đá thì nên làm kính 8li. Kính thường là đủ đẹp, ai thích thì có thể lên kính siêu trong, sẽ mắc hơn chút.
- Bể 50(d) – 30 (r) – 30 (c): đẹp, cân đối, dán bằng kính 5 li là đủ
- Bể chuẩn size ADA: 60 (d) – 30 (r) – 36 (c): đẹp, cân đối, kính 5 lit là ok, chơi đá hay muốn chắc chắn thì 8 li
- Bể thông dụng 60 – 40 – 40: đẹp, chiều sâu và cao tốt, gần 100 lít nước nên dễ tính toán phân nền, phân nước, các bạn mới nên chơi hồ size 60 vì nó thông dụng, dễ đồ mới cũng như đồ thanh lý và cũng dễ thanh lý khi chán. Nên chơi kính 8li.
- Bể 80 -40 – 40: cũng tạm được nhưng size này khó kiếm đèn, nên né size này ra nếu có thể
- Bể 90 40 40: khá đẹp, dễ mua đồ, kính 8 li hoặc 10 li
- Bể 90 45 45: đẹp, cân đối, nên chơi hồ này, kính 10li cho yên tâm.
- Bể 100 50 50: tạm được nhưng size đèn hơi khó mua
- Hồ 1m2 50 50: đẹp, dễ mua đồ, nên làm full 12li
- Hồ 1m5 60 60 trở lên: đẹp, nhưng người mới không nên chơi hồ size lớn hơn 1m2

Tùy sở thích và nhiều yếu tố, tuy nhiên  nên chơi 3 size như sau: 60 40 40 full kính 8li, 90 45 45 full kính 10 li, và 1m2 50 50 full 12 li. Hồ không kiềng, mài vi tính, dán dấu keo. Size nhỏ hơn 60 thường chơi dễ chán, quản lý nước hơi khó, to hơn 1m2 thì tốn quá nhiều chi phí và khó chơi cho người mới. Dùng kính cường lực dán hồ cũng tốt nhưng không quá cần thiết. Nếu kinh phí cho phép thì có thể dán bằng kính siêu trong 1 mặt trước, hoặc 3 mặt, (4 và 5 mặt siêu trong thật sự không cần thiết.)
- Các bạn có thể đến các shop Phạm Gia Aqua bên mình tham khảo, địa chỉ: Số 14, Đường Nguyễn Viết Xuân, Quận Thanh Xuân, Thành Phố Hà Nội.

3. Chân hồ, tủ gỗ:

Sau khi bạn xác địch hoặc  được kích thước bể mình cần chơi  thì việc tiếp theo cần quan tâm là đến chân bể, có rất nhiều phương án cho các bạn lựa chọn,  các bạn có thể chơi chân sắt 4, rẻ và chắc chắn nhưng không che được toàn bộ hệ lọc ở dưới, cũng như bình co2, thức ăn, chỗ để dụng cụ cho bể.

Muốn thẩm mỹ và đẹp hơn các bạn có thể đặt chân sắt ốp gỗ hoặc chân gỗ công nghiệp, chân gỗ thịt, cái đó bên mình đều cung cấp.

Đó là đối với kích thước bể từ 60cm trở lên, còn các bể dưới 60cm được gọi là bể mini chúng ta có thể để bàn.

4. Bộ lọc nước:

1 bể  thủy sinh đẹp là bể  ổn định, nước trong vắt, cây cá khỏe mạnh. Để có được sản phẩm đẹp như vậy thì hệ lọc đóng vai trò vô cùng quan trọng
Lọc cho bể  thủy sinh có những loại cơ bản sau:
- Lọc treo trên thành hồ: dành cho hồ nhỏ dưới 60 cm, gọn nhẹ, ví dụ như các loại sau: CFS 130, HBL 603B, HBL803……
- Lọc vách trong hồ, loại lọc này rất hiệu quả, tiết kiệm chi phí nhưng nó lại chiếm mất 1 phần diện tích hồ, gây thiếu thãm mĩ
- Lọc thùng ngoài: lọc này hiệu quả, thẩm mĩ và được ưa chuộng nhất, giá của nó cũng tùy theo hãng sản xuất hay hàng tự chế của Việt Nam, lọc thùng chính hãng của Đức như Eheim hay JBL có giá từ 2 triệu đến 7 8 triệu 1 cái (chất lượng cao, tiết kiệm điện), lọc thùng hãng của TQ như Atman, Jebo có giá từ 500k đến 2 triệu (chất lượng tốt). Một sự chọn lựa không tồi là lọc chế từ ống nhựa của anh em VN, lọc này được anh HOVATEN ở HN chế ra đầu tiên nên được gọi là lọc hvt. Giá của lọc này thưởng rẻ hơn các sản phẩm chính hãng. ở HCM các bạn có thể mua lọc hvt Van Vu, lọc hvt gấu bố vĩ đại, hvt khanh BQ, hvt Cat Phong… Ngoài ra anh em VN còn chế lọc thùng inox theo kiểu ADA, rất đẹp nhưng giá cao (cỡ 2-4 triệu)
- Khi mua lọc các bạn sẽ được shop hướng dẫn kĩ hơn cách sử dụng (đa số khá đơn giản), mình chỉ xin nói về lưu lượng máy bơm lọc và cách xếp vật liệu lọc như sau: bạn nên chọn máy bơm của lọc với liều lượng x3 hay x5 lần số lít trong hồ của bạn. Ví dụ hồ 100 lít nước bạn nên chọn máy bơm cỡ 500 đến 800 lít / giờ (nhớ là con số trên lọc TQ có thể chưa chính xác, bạn phải trừ hao). Trong lọc, bạn để bông lọc ở gần nước từ hồ vào, rồi đến bùi nhùi (không có cũng được), rồi đến nham thạch hay sứ lọc, matrix…). Nên để 50% bông lọc và 50% còn lại là sứ hay matrix…
- Vật liệu lọc cao cấp và mắc tiền bao gồm matrix, eheim subtract pro, bio ring…., tuy nhiên sứ lọc TQ, nham thạch đen, đá nham thạch trắng cũng rất hiệu quả.
- Lưu ý là bộ lọc này phải luôn chạy 24/24 nhé.

5. Đèn

Ánh sáng cực kì quan trọng trong thủy sinh. Kiến thức và thông tin về ánh sáng rất sâu rộng nên Phạm Gia Aqua  chỉ nói về những điều cơ bản dễ hiểu.
Đèn cho hồ thủy sinh thông dụng gồm: đèn huỳnh quang t8 (như bóng điện quang), t5 (nhỏ hơn chút và sáng hơn), đèn LED (sáng, tiết kiệm điện, mát), đèn cao áp metal…. Bạn có thể mua những đèn thông dụng này ở các shop thủy sinh và họ sẽ tư vấn thêm cho bạn về loại đèn phù hợp. Cá nhân mình vẫn dùng đèn t8 và t5, đôi lúc dùng LED và cảm nhận những loại đèn này đều hiệu quả. Những loại đèn thông dụng cho các bạn mới chơi: đèn t8 jebo chế của anh Van Vu, đèn odysea T5HO, đèn t5 Aquazonic, đèn Led Dee, Led Aquablue, Led Chirious…
Có 1 điều về ánh sáng các bạn nên nhớ là: bạn càng dùng nhiều đèn, càng sáng thì hồ của bạn càng khó quản lý. Ví dụ 1 hồ chơi rêu, dương xĩ, bạn cần 0,5 w cho 1 lít hạy ít hơn, và hồ của bạn thường ít khi gặp vấn đề về rêu hại hay thiếu hụt dinh dưỡng . Nhưng nếu bạn chơi 1 hồ cây với lương ánh sáng 2wat / 1 lit thì bạn phải có nhiều kinh nghiệm quản lý nước, co2, rêu hại…
Thời gian chiếu sáng: thường là từ 8 đến 10 tiếng / 1 ngày. Nên để đèn liên tục phỏng pheo ánh sáng tự nhiên, tuy nhiên vẫn có thể chia ra ngắt quãng như: sáng từ 8 đến 12h, tắt đèn từ 12h đến 4h, bặt tiếp từ 4h đến8h tối (túy theo giờ bạn ngắm hồ)
Các bạn có thể gác đèn cao hơn mặt nước từ 10-30cm tùy cây cối trong hồ của bạn. Nếu chơi rêu, ráy, dương xí thì có thể gác đèn cao len cho đẹp và tỏa sáng tốt hơn.

6. Phân nền

Phân nền cũng đặc biệt quan trọng trong bể thủy sinh. Bể thủy sinh của bạn có đẹp, nước có trong và ổn định, cây cối cá tép có khỏe không đều là do phần lớn nhiệm vụ của phân nền. Phân nền có nhiệm vụ làm ổn định hệ vi sinh, ổn định nước, các chỉ số dinh dưỡng, pH, kH, gH, tds… cũng do nền quyết định là chủ yếu. Phân nền thủy sinh có 2 loại:
- Nền trộn từ đất, bùn, đất sét, gọi chung là nền trộn. Loại này thường giàu dinh dưỡng, rẻ tiền nhưng lại khó set hồ vì nó bẩn, nếu làm không kĩ sẽ bị xì lên gây đục hồ. Nền trộn phải được phủ ở trên 1 lớp sỏi dày 3 cm trở lên. Dinh dưỡng nền trộn cũng nhiều nên khó quản lý hơn. Các bạn có thể tự trộn theo công thức có sẵn trên google nhưng các bạn cần kinh nghiệm. Đơn giản nhất là mua từ những bạn trộn sẵn như phân nền của Magic base của Hồ ANh Tuấn…Loại nền này thường không cần lót cốt nền dinh dưỡng ở đáy. Khi mua các bạn sẽ được người bán tư vấn liều lượng và cách sử dụng.

- Nền công nghiệp: loại này phù hợp với người mới vì set hồ dễ, sạch sẽ, không sợ bị xì (nếu không lót cốt nền ở dưới). Tuy nhiên giá cao hơn nền trộn. Nền công nghiệp chất lượng bao gồm ADA , Gex xanh, đỏ , Control Soil, Oliver Knot.. (nền nhập khẩu), Nền công nghiệp thường phải lót cốt nền dinh dưỡng ở đáy hồ. Cốt nền cũng gồm nhiều loại nhập khẩu hay của VN như ADA powersand, jbl florapol, jbl aquabasic plus, cốt nền control soil, cốt nền Aquafor, cốt nền nuphar…

Tuổi thọ trong bình của những nền trộn hoặc công nghiệp chất lượng lên đến trên dưới 3 năm nếu các bạn sử dụng hợp lý. Tuy nhiên nền công nghiệp các bạn có thể thanh lý khi lật hồ, còn nền trộn thì hầu như chỉ có thể vứt đi.

7. Bộ cung cấp khí Co2

Cây thủy sinh cần Carbon trong khí C để quang hợp, lượng Carbon có sẵn trong nước chưa thật sự đủ cho cây nên người chơi thường cung cấp khí Co2 vào bể thủy sinh. Có Co2 cây sẽ phát triển căng và đẹp hơn.

Thường thì đối với các bể từ 60cm trở lên, chúng ta nên đầu tư một bộ co2, full bộ co2 có 2 loại là van điện và van cơ, van điện có thể hẹn giờ cho co2 chạy  ví dụ như: 1 ngày 6-8 tiếng theo giờ đèn nên tiết kiệm được co2 hơn chính vì vậy giá thành cũng cao hơn, đối với van cơ, co2 chạy liên tục 24h.

Bình co2 có nhiều loại khác nhau, bình sắt và bình nhôm, 1kg, 2kg,3kg, 4kg…. tùy từng mức chi phí đầu tư khách hàng sẽ lựa chọn

- Đối với bể 60 chúng ta để 1 giây 2 giọt, bể 90 1 giây 3 giọt, bể 1m2 1 giây giọt…lượng co2 có thể điều chỉnh tang lên hoặc hạ xuống theo kích thước bể.

8. Lũa, đá, bố cục hồ thủy sinh

Sau khi lo xong vụ phân nền, các bạn nên nghĩ đến bố cục trong bể . Các bạn có thể set bể bằng lũa (những nhánh cây, gỗ chết mình cho vào để tạo bố cục ), hoặc đá (bố cục núi), hoặc kết hợp lũa đá, phong cách bonsai, phong cách hồ Hà Lan (chuyên chơi cây cắt cắm)…
Những loại lũa thông dụng gồm: Linh sam, đỗ quyên, trà rừng, … với giá thành khác nhau. Khi mua lũa về bạn nên xử lý kĩ bằng cách ngâm nước vài tuần, hoặc luộc 1 2 lần, ngâm muối… để lũa chìm, không ra màu và bị mốc. 
Đá thủy sinh thông dụng gồm đá tiger, tai mèo, kẹp kem, trầm tích, đá Phan Thiết, đá đen Gia Lai…
Lũa đá đều được bán rộng rãi ở các shop thủy sinh.
Về bố cục mình nghĩ các bạn phải tự tìm hiểu và set hồ dần dần, bạn sẽ cảm nhận được thú vui này qua những hồ mình từng làm.

9. CÂY THỦY SINH

Một trong những yếu tố không thể thiếu được để hoàn thành một bể thủy sinh trọn vẹn đó là cây thủy sinh, có rất nhiều các loại cây thủy sinh khác nhau, nhưng cơ bản nhất Phạm Gia Aqua xin chia sẻ với các bạn chia làm 2 loại

- Loại cây ít ánh sangs, cần ít dưỡng và cây cần nhiều ánh sáng và nhiều dưỡng

Cây cần ít ánh sáng như: Rêu, ráy, dương xỉ, rêu…

Cây cần nhiều ánh sáng phần lớn là các cây cắt cắm như: Huyết tâm lan, ngổ tím, long chim, hổ vĩ hồng ba tiêu thường những loại cây này chơi cho bố cục bể hà lan hoặc dung để trồng hậu cảnh vì khả năng phát triển của chúng rất nhanh
 

10. Hẹn Giờ Đèn( Timer)

Để kiểm soát được hệ thống đèn chiếu sáng hạn chế được phát sinh rêu hại trong bể thì hẹn timer ( hẹn giờ) là một vật dụng cần thiết cho người chơi thủy sinh, Hẹn giờ thường có 2 loại là hẹn giờ cơ và hẹn giờ điên tử…Giá thành từ 90k trở lên, tùy theo từng loại mọi người lựa nhé.

 

11. Quạt / chiller

Một bể thủy sinh đẹp, cây phát triển căng thì nhiệt độ trong bể đóng vai trò quan trọng không kém, nhiệt độ từ 24-27 độ C – nhiệt độ tuyệt vời nhất để cây lên phát triển tốt

Phạm Gia Aqua xin được giới thiệu đến mọi người một phụ kiện không thể thiếu được trong bể thủy sinh khi chơi, đặc biệt là thời tiết nóng bức mùa hè ở miền bắc lên đến 39-40 độ C đó là quạt và chiller.

Tác dụng của quạt và chiller làm mát giảm nhiệt độ nước trong bể, giúp cho nước mát giá thành của quạt rẻ hơn rất nhiều so với chiller chỉ từ trên 100k/c

Tùy theo kích thước bể có thể dùng số lượng quạt khác nhau. Còn chiller chúng ta coi đó như một chiếc điều hòa cho bể cá, các bạn có thể điều chỉnh nhiệt, cài đặt nhiệt độ lên xuống được giá từ trên 4.000.000 đồng trở lên.

 

12. Chăm Sóc Bể Thủy Sinh

-Nếu nói một bể thủy sinh không có rêu hại thì chắc chắn đó không phải chơi thủy sinh.

Thời gian đầu khi setup bể lượng phân nền trong bể nhả dưỡng nên tình trạng thừa dưỡng là rất lớn, khi cây không hấp thụ hết dẫn đến tình trạng rêu hại phát sinh, để hạn chế được điều đó trong tuần đầu mới setup xong bể 1 tuần ít nhất chúng ta nên thay nước  lần.

- Thay nước là 1 phần không thể thiếu trong việc chăm sóc 1 hồ đẹp, 1 bể mới set thường phải thay nước hàng ngày 30%, đến tuần thứ 2 các bạn thay nước 3 lần, mỗi lần 30% nước, tuần thứ 3 thì thay 2 lần, 30%, và qua tuần thứ 4 trở đi các bạn chỉ cần thay 30% nước 1 lần trong tuần. Đừng thay nước quá nhiều gây chết và thiếu hụt hệ vi sinh của lọc, dinh dưỡng cũng sẽ mất cân bằng nếu bạn luôn thay nước 50% trở lên, chưa kể đến việc cá tép vị sốc nước. Mỗi khi thay nước các bạn nhớ dùng dung dịch khủ chlo nhé, rất quan trọng. 
- Nhớ không thay nước trong cùng ngày vệ sinh lọc nhé.
- Rêu hại là kẻ thủ của thủy sinh, 1 hồ thủy sinh ổn định, cây cối cá tép khỏe mạnh thì thường không hoặc ít bị rêu hại. Khi rêu hại phát triển trong hồ của bạn (thường là trong tháng đầu) là vì hồ bạn chưa ổn định, lượng co2 chưa đủ hoặc dinh dưỡng chưa cân bằng.